Cumhuriyet Döneminde Jandarma Teşkilatı

Savaştan sonra Jandarma, düzene sokularak asker kaçakları ve eşkıya ile mücadele yanında, ayaklanmaları bastırmakla da görevlendirilmiştir. Bu görevin en iyi şekilde yerine getirilmesi maksadıyla jandarmanın güçlendirilmesi de bu dönemde zaman zaman gündeme gelmiştir. 1961 yılında Jandarma Bölge Komutanlıkları oluşturulmuş, bu kapsamda ilk Jandarma Bölge Komutanlığı Ankara’da kurulmuştur. Aynı şekilde, 1968 yılında ilk Jandarma Havacılık Birliği Diyarbakır’da oluşturulmuştur 1974 yılında ise Jandarma Komando ve Havacılık birlikleri Kıbrıs Barış Harekâtına katılmıştır. Bu harekâtta, Nevşehir ve Siirt Jandarma Komando Taburlarından oluşan jandarmalar, Beşparmak Dağları’nın temizlenmesinde, direnişin ortadan kaldırılmasında ve Sihuri deresinde 25 kadar araçlık Rum konvoyunun pusuya düşürülmesi gibi konvoylara pusu kurulmasında görev almıştır.

Bugün dünyada 56 ülkede Jandarma veya Askerî Statülü Kolluk Kuvveti bulunmaktadır. Teşkilatlarının isimleri jandarma olarak adlandırılmamasına rağmen İtalyan Karabinieri, İspanya GuardiaCivil, Portekiz Cumhuriyet Muhafızları gibi kuruluşlar geleneksel anlamda Jandarma kabul edilmektedir.  Diğer taraftan sadece askerî amaçlarla kurulan Polonya ve Sırbistan Jandarmaları isimlerinde jandarma ibaresi bulunmasına rağmen jandarma tanımına uygun bir teşkilat kabul edilmemektedir.

Türkiye’de Jandarma Genel Komutanlığı vizyonunu, “insan merkezli çağdaş yönetim ve görev anlayışı ile ulusal ve uluslararası alanda en saygın, en güvenilir, en mükemmel hizmet üreten örnek kolluk kuvveti olmak” şeklinde belirlemiştir. Yıllardır son derece kısıtlı imkânlarla görevini sürdürmeye çalışan jandarmanın son dönemde, silâh, teçhizat ve personel yönünden güçlendiği ve daha modern bir teşkilat hâline geldiği görülmektedir. Bu kapsamda, binlerce personeli, değişik konularda yurt içi ve dışında yüksek lisans ve doktora programlarını tamamlamış veya devam etmektedir.

Jandarma Okulları ve Eğitim Birlikleri modern eğitimde diğer ülkelere örnek durumundadır. Avrupa çapında akredite ve diğer ülkelere eğitim veren, her türlü analizin ve incelemenin yapılabildiği modern ve örnek bir kriminal laboratuvar sistemi vardır ve bu laboratuvar hakem laboratuvar olarak Avrupa’da kabul görmektedir. Terörle mücadelede üstünlüğü kanıtlanmış iyi eğitimli, tecrübeli “Jandarma Komando Özel Harekât Birlikleri ”ne sahiptir. Jandarma personeli ve birlikleri 1990 yılından itibaren,  Bosna-Hersek, Kosova, Sudan, Libya, Filistin, İsrail, Gürcistan, Afganistan gibi bölgelerde, meydana gelen krizlerin önlenmesi maksadıyla BM, AB ve NATO bünyesinde icra edilen Barışı Destekleme Harekâtlarına katılmış ve katılmaya devam etmektedirler.

Jandarma esaslı bir incelemeye tabi tutulduğunda, özünde “fedakârlık” ve “tevazu” kavramlarının olduğu görülür. İstiklal Harbi komutanlarından Mareşal Fevzi Çakmak, jandarmanın önemini ve fedakârlığını, “Jandarma ordu saflarındaki hizmetleri ve askerî harekâttaki kahramanlıkları için anıtlar dikmek gerekir.” diyerek dile getirmiştir. 

Askerî statülü bir kolluk kuvveti olarak jandarma, bu niteliğinin bir sonucu olarak dünyada da fedakârlığı ile bilinmektedir. 19’uncu yüzyılda yaşamış bir Fransız generali olan GioacchinoAmbert’in jandarma ile ilgili tespitini vurgulayan;

“… Ben jandarmayı bir hemşire şefkati ile suçlunun imdadına koşarken gördüm. Onu bir din adamı gibi mahkûmu son saatinde teselli ederken gördüm. Onu, çatışmalardan sonra doktor gibi yaraları sararken, kulübelerde mürşit gibi kinleri teskin ederken, hâkim gibi tarafları barıştırırken gördüm. Onu fedakârca çarpışırken, onu din adamları gibi sessiz ıstırap çekerken ve en sonra kahramanca ölürken gördüm…” sözü bunu açık olarak ifade etmektedir.

Diğer devlet yapılarındaki güvenlik teşkilâtlarında olduğu gibi Türk Jandarması da ülkenin kırsal alanının emniyet ve asayişinin sağlanmasından sorumludur. Jandarmanın tarihi incelediğinde kuruluşlundan itibaren teşkilât yapısında birçok değişiklik olmasına rağmen, personelinin görev bilinci ve sorumluluğu hep yüksek düzeyde tutularak devletine-milletine hizmet etmiştir. Bu süreç içerisinde ülkenin iç güvenliğinin sağlanmasının yanında dış düşmanlara karşıda ordu saflarında hep ön cephelerde yer almış ve üstüne düşen görevi başarı ile yerine getirmiştir.