1. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ OSMANLI DEVLETİNDE DURUM

Avrupa’nın büyük güçleri, Almanya’nın da devreye girdiği 1871’den sonra büyük bir sömürge yarışına giriyorlardı. Milyonlarca kilometre karelik topraktan, 25 milyon kilometre karelik toprak alanının sömürgeleştirilmesi sadece 30 yılın içinde gerçekleşiyor. Afrika’nın toprakları 1870’de sadece %10’u sömürge halindeyken, 1899’a gelindiğinde %90’dan fazlası sömürgeleştirilmiş duruma geliyordu.

Sadece İngiltere, bu süre içinde kendisine 12 milyon kilometre karelik bir alan sağlıyor. Fransa dokuz milyon kilometre kare, Almanya yaklaşık 12 milyon kilometre kare civarında alan elde ediyor ve bir anda inanılmaz bir sömürge patlaması yaşanıyor. Çünkü bu ülkeler endüstriyelleşiyorlar, sanayi üretimine geçiyorlar ve hammaddeye ihtiyaçları vardır. Bu hammadde açlığı ve bulabildikleri her yeri sömürgeleştirme yarışının neticesinde zaman zaman birbirleri ile didiştiği bir rekabet doğuruyor. 

İngiltere, o dönemdeki dünya imalatının %35’ini yapıyor. Dünya topraklarının %20’sine sahip olan İngiltere, bunu 1870 ve 1900’lu yılları arasında maksimize ediyor.  1870- 1900 yılları dünya tarihinin en önemli dönemlerinden biridir. Aslında Birinci Dünya Savaşı’nı ortaya çıkaran şartlar, kaynayan kızgınlık ve menfaat çatışmaları bu 30 yıllık süreç içerisinde yaşanıyor. Büyük bir iştahla her yere saldırılan bir 30 yıldan bahsediyoruz ve 1900’e gelindiğinde artık ortada sömürgeleştirilecek doğru düzgün bir alan kalmamıştır. Almanya sistemini değiştirmek ve dönüştürmek istiyor. Büyük bir deniz gücüne karşı sistemi dengeleyecek şekilde büyük bir kara gücü oluşturmaya ve aynı zamanda Berlin-Bağdat demir yolunu inşa etmeye çalışıyor.

Balkanlar aniden çok önemli bir hale geliyor. Bir yandan Rusların sıcak denizlere inme stratejileri, bir yandan Almanların kara hâkimiyeti stratejileri, bakıldığı zaman da bir yandan ulusçulukla, Sırp ulusçuluğuyla güçlenen bir ortam ve Balkanlar bölgesinde başlayan büyük bir çatışma, Bosna-Hersek buhranından sonra Balkan Savaşları ve onun arkasından gelen Birinci Dünya Savaşı.

Birinci Dünya Savaşı ile birlikte zengin petrol yataklarına sahip olan Orta Doğu ve Mezopotamya savaşın önemli alanları haline gelmiştir. Savaş modern teknolojiyle donatılmış kendi endüstrisini çok hızlı bir şekilde geliştirmiş; denizler savaş gemileri, gökyüzü ise bombardıman uçaklarıyla dolmuştur. Devletlerin ordularını yoğun bir şekilde motorize etmesi sebebiyle, petrol elde etmek için petrolün yoğun biçimde kullanıldığı savaş, dünya petrol tüketiminin de eskiye oranla birkaç kat artmasına sebep olmuştur.

Bir sonraki makalede "Petrol" konusunu ele alacağız...