Malatyalı İsmail Ağa Camii ya da Ağa Camii Tarihçesi
İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir cami. Ağa hamamı mevkiinde, Şair Nailî Sokak ile Dönmedolap Sokağı'nın birleştiği yerdedir.Cami, apartmanların arasında kalmıştır.
Dönemin Bâbüssaâde Ağası olan Malatyalı İsmail Ağa tarafından 1619 yılında yaptırılmıştır. Bânisinin adıyla da " Malatyalı İsmail Ağa Camii" diye anılır.
İsmail Ağa'nın kabri Malatya'da değil, Rodos Adası'nda Kumburnu tarafındaki Murat Reis Camii haziresindedir. Ailenin devamı Malatya'da yaşamaktadır.
Minaresi 1926 yılında bir yıldırım düşmesi sonucu hasara uğramışsa da tâmir görmüştür. Zamanla harap duruma gelen caminin 1902 yılında. Yıldız sarayı muhafızları dan Şevket Paşa tarafından ciddi bir şekilde onarılmıştır. Caminin kapısı üzerinde kitabede yazılmıştır.
Malatyalı İsmail Ağa Camii giriş kapısı üzerinde Tamir Kitabesi
-Beş vakitte cemâ'atle salât oldukça eda
-İde Gufran bâni-yi evvell'ü sâniye Hudâ
-Esasen bin on sekizde yaptı' İsmail Ağa'
- Ba' dehy ihyâ câmi'in Şevket Paşa
1320
Çeşme hakkında bilgi
Yapılış Tarihi: H.1118 / M.1706 – 1707
Üsküdar’da Gündoğumu caddesi ile Dönme Dolap sokağının kesiştiği köşedeki Malatyalı İsmail Ağa Camii’nin duvarına bitişik olarak yapılan bu çeşme mermerle kaplıdır. Biri kemerinin üstünde diğeri altında olmak üzere iki kitabesi vardır. Kemerinin üstündeki kitabe şöyledir:
İnşa Kitabesi;
“ Bu çeşmeyi ve bu cemiiye-haneyi rıza-ullah için ve sevâbını hazret-i Resûl-ullahın rûhi şerîfleri içün cemi-i ehl-i iman ervahiyçün hazret-i Kur’an tilavetine bina itdiren merhum Sultan Ahmed Han’ın iç kilerinin Kethüdası olan Malatyalı Derviş İsmail Mehmed rahmet-ullah-ı alyehim acma’in”
Kemerinin altında ayna taşı baştan başa dolduran kitabe de şöyledir:
Kemerinin altında kalan tamir kitabesi:
“ Çeşme ta’mir oldu geldi bu kavme izzet”
“ Hazretin yüzü sûyiyçün diledi âb-ı sıhhat”
“ Bin yirmi altı oldu târihi bu çeşmenin”
“ Mü’mininden kim içerse ola cânına rahmet”
“ Gülnüş oldu bu hayrâta dûş”
“ Teşne-dil târih-i ta’mirin didi”
“ Âb-ı safı lebi çeşmede nûş”
(1118)
Bu kitabelerden anlaşıldığına göre çeşme 1026 yılında Ahmed I’in iç kiler kethüdası Malatyalı İsmail Ağa tarafından yaptırılmış. 1118 yılında kethüdalarından Gülnuş Hatun tarafından tamir ettirilmiştir. (alıntı Su Vakfı)
İsmail Ağa camiisinin Hazire kapısının üzerinde bulunan kitabe Hicri:1285 Miladi 1869
El-fâtiha
Şâm-ı şerîfte Kıymeriyye'de kâin el-imâm el-ârif er-rabbânî ve'l-gavsü'l-kebîr es-Semadânî ebû'l-mevâhib ve'l-fütûh Hazreti Sa'adeddîn el-Cabâvî el-Hüseynî eş-Şeybânî evlâdlarından ve hankâh-ı feyz-i iktinâhî süphânîde nişînî el-merhûm es-seyyidü'ş-şeyh Muhammed ibn-i es-seyyidü'ş-şerîf eş-şeyh Emîn Sa'adeddîn.
Teveffî leyletü'l-cum'a fî 25 Zî'l-hicce Sene 1285
[8/1 11:29] Mustafa Cansız(TRT'de Prodüksiyon Antalya):
hankâh-ı feyz-iktinâhî süphânîde nişînî: Tanrısal gerçekliği anlama tekkesinde oturan.
Ağa Hamamı, Üsküdar
Ağa Hamamı, 1609 yılında akağalardan Dârü’ssaâde Ağası olan Malatyalı İsmail Ağa tarafından yaptırılmıştır.
Üç tarafında soyunma odaları olan hamam iki katlıdır. Tavanı, içten oval görünen ahşap bir kubbe ile örtülüdür. Çatısı kiremit döşeli olup, çatıdan yükselen sekizgen bir çatı fenerinden bol ışık alır.
Hamam, 23 Ekim 1798 tarihinde büyük bir sel felaketine maruz kalmış ve az yukarısındaki kabristandan mevtalar ihrac olmuş ve taşlar ile kemikler hamamı doldurmuştur. Birçok yıkımlar ve tamirler geçirerek, günümüzde de hizmetine devam eden hamam, cuma günleri semte pazar kurulmasından dolayı Cuma Hamamı olarak da bilinmektedir.
*Kapı Ağası (Babussaade ağası, Ak Ağalar başı), Osmanlı sarayında, padişahın çalışma mekanı da olan Enderun bölümü ile tüm Osmanlı saraylarının başı olan beyaz ırka mensup hadım yönetici.
*Kızlar ağası ya da Darüssaade ağası, Osmanlı Devleti'nde haremden sorumlu olan yüksek düzeydeki görevliye verilen isimdi. Kızlar ağası padişah ve sadrazamdan sonra Osmanlı Devleti'nin 3. en yüksek görevlisiydi.
