Malatya Kayısısı Tehlikede... Acil Çözüm Önerileri!

Malatya Kayısı Üreticileri Derneği Başkanı İbrahim Tanberk, Malatya'nın dünya kuru kayısı üretiminin %85'ini karşılayan ve bu özelliği ile stratejik bir tarım ürünü olan kayısının sorunlarına ve çözüm önerilerine yönelik bir bildiri yayımladı.

Kayısının Önemi ve Sorunları

Tanberk, kayısının Malatya'nın geçim kaynağı olduğunu ve bu üretimin devamlılığının, kayısı fidan üretiminden sofralara gelene kadar her aşamanın planlanması ile mümkün olacağını belirtti. Bu kapsamda, kayısı üretiminin tehditlerden korunarak fırsata çevrilmesi için bir "Kayısı Kanunu"nun çıkarılması gerektiğini vurguladı.

Kayısının insan sağlığı üzerindeki faydalarının korunması gerektiğine dikkat çeken Tanberk, ticari hırs nedeniyle Malatya kayısısının ucuz ithal kayısılarla karıştırılarak sahte kayısı algısının arttığını ve bunun önlenmesi gerektiğini belirtti.

2024 Kayısı Rekoltesi ve Fırtına Hasarı

20 Haziran'da meydana gelen şiddetli fırtına nedeniyle bölgenin %50'sinde %40 varan mahsul zararı oluştuğunu ifade eden Tanberk, bu zarara rağmen devlet desteğinin henüz verilmediğini söyledi. 2024 yılı kayısı rekoltesi 107,000 ton olarak açıklansa da, bunun gerçekleşmeyeceği kanaatinde olduklarını belirten Tanberk, tüccarların bu açıklamanın ardından kayısı fiyatlarını düşürdüğünü ve üreticilerin zor duruma düştüğünü vurguladı.

Çözüm Önerileri

Tanberk, Malatya kayısısının üretim ve ticaretinde karşılaşılan sorunların çözümü için şu önerilerde bulundu:

• Kayısının stratejik tarımsal ürün olarak ilan edilip Kayısı Kanunu'nun çıkarılması.
• Fiyat rekabetinin sağlanması için kuru kayısının Toprak Mahsulleri Ofisi ve Tarım Kredi Kooperatifi tarafından satın alınması.
• Kayısı fiyatının, oluşturulacak bir komisyon tarafından her yıl Temmuz ayı başında açıklanması.
• Kayısı devlet desteğinin uygun miktarda belirlenerek her yıl %25'ten az olmamak üzere artırılması.
• Tarımsal sulamada kullanılan enerji fiyatlarının ya devlet tarafından ya da çıkarılacak mevzuat çerçevesinde %50 indirimli olarak kullandırılması.
• Ruhsatsız sondaj kuyuları için bir defaya mahsus af çıkarılarak ruhsatlandırılması ve sulama bedelinin ruhsatlı kuyu ücreti üzerinden ücretlendirilmesi.
• Kayısının insan sağlığı üzerindeki faydaları dikkate alınarak, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilen yemeklerle birlikte öğrencilere yedirilmesi, cezaevlerinde, öğrenci yurtlarında, devlet hastanelerinde, askeri kışlalarda ve benzeri toplu yaşam alanlarında temin edilerek iç tüketimin sağlanması.
• Belediye veya özel müteşebbüsler aracılığı ile Malatya'da mevcut fabrikalara ilave tesis olarak meyve suyu üretimine geçilmesi.
• Lisanslı depoculuk sisteminin etkin bir şekilde faaliyete geçirilmesi.
• Çıkarılacak kanun gerekçesi ile gübre, mazot, ilaç gibi girdiler ve bölgede meydana gelecek afetlerin yol açtığı hasarlara devlet desteğinin sağlanması.

İbrahim Tanberk, bu önerilerin hayata geçirilmesiyle Malatya kayısısının amaç ve hedeflerinden sapmadan üretiminin artarak devam edeceğini ifade etti.