Görülme sikligi sürekli artan, bu sebeple de Çagin vebasi olarak adlandirilan diyabet bilinçli bir sekilde kontrol altina alinmazsa saglik üzerinde önemli sorunlar olusturabiliyor. Diyabeti olan herkesin düzenli bir beslenme programi uygulamasi gerektigini söyleyen Anadolu Saglik Merkezi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastaliklari Uzm. Dr. Erdem Türemen Diyabetli bireylerin beslenmeleri tamamen saglikli beslenme ilkelerine dayanir. Bazi insanlar için agirlik kaybi ve aktif yasam tarzi, kan seker düzeylerinin kontrol altinda tutulmasi ve saglikli bir yasam sürmeleri için yeterli olur dedi. Dr. Türemen, Diyabetli bireylerin beslenme programlari olusturulurken vücut agirliklari, boylari, kan seker ve kolesterol düzeyleri ile tibbi ihtiyaçlari göz önünde bulundurularak günlük enerji, karbonhidrat, protein, yag, vitamin ve mineral gereksinimleri hesaplanir diye konustu.
Kan sekerinin sabit ve düzenli tutulmasi için enerji aliminin da düzenlenmesi gerektigini anlatan Dr. Türemen, farkli saatlerde ögün tüketmenin ya da ögün atlamanin kan seker düzeyinin kontrol altina alinmasini zorlastiracagini belirtti.
Kilo vermek seker kontrolünü artirir
Arastirmalara göre diyabetlilerin kilo vermesi ile glisemik kontrolü iyilestirebildiklerini belirten Dr. Türemen, Bu düzelme besin alimi araliklarinin düzenlenmesi ile olabilmektedir. Besinlerin 2-3 ögünde tüketilmesi yerine gün içerisine dagitilmasi daha yararlidir dedi. Diyabetli bireylerin beslenme programlari olusturulurken düsük glisemik indeksli besinler önerildigini hatirlatan Dr. Türemen, Besinlerde bulunan karbonhidratlarin kan sekerini yükseltme özelligine glisemik indeks adi verilir. Glisemik indeksi yüksek olan karbonhidratlar kana tamamen ve hemen karistiklarindan dolayi kan sekerinde ani yükselmelere yol açarlar ve bu yüzden tercih edilmezler seklinde konustu.
Diyabetli kisiler nasil beslenmeli?
Anadolu Saglik Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmani Dyt. Çagatay Demir diyabet veya diyabete yatkin bireylerin konusunda uzman bir diyetisyen tarafindan kisiye özel tibbi beslenme tedavisi altina alinmalarinin önemini hatirlatarak beslenme önerilerini paylasti;
· Meyve, sebze, tam tahillar ve bakliyatlardan günlük karbonhidrat gereksinimi karsilanmali.
· Sükroz içeren besinler tüketilmemeli, kompleks karbonhidratlar tercih edilmeli.
· Tatlandiricilar FDAin belirledigi günlük güvenilir dozlarda tüketilmeli.
· Karbonhidrat içeren besinlerin kan sekerine olan etkileri baslica; yenilen besinin türü, yapisindaki nisasta türü, hazirlama sekli pisirme sekli ve süresi, uygulanan sicaklik ve saire, olgunluk ve islem görme derecesine göre farklilik gösterir.
· Birçok arastirma glisemik indeksi düsük olan besinlerin, diyabetiklerde kan sekerine olumlu etki ettigini bildirmistir.
· Glisemik indeksi düsük olan besinler baslica yulaf, arpa, bulgur, bakliyatlar, makarna, çavdar ekmegi, elma, portakal, süt, yogurt ve dondurmadir.
· Arastirmalarla günde 50 gram posa tüketen tip-1 diyabetli bireylerde kan sekerinin daha iyi kontrol edildigi, tip-2 diyabetli bireylerde kan sekeri kontrolüne ek olarak hiperinsülinemi ve kan yaglarinin dengelenmesine de yardim ettigi saptanmistir.
· Posa, früktoz, laktoz ve yag, kan sekerini daha az yükseltirler.
· Posa alimi 1000 kkal de 14 gram olmali.
· Früktoz içeren tatlandiricilarin kullanimi kan yaglarini yükselttigi için önerilmez. Meyve ve sebzelerde dogal olarak bulunan früktozun zarari yoktur.
· Diyabetik birey alkol tüketmeyi istiyorsa, alkol tüketimi kisitlanmalidir. Özellikle insülin kullanan diyabetiklerde hipoglisemiyi önlemek için alkol tok karnina tüketilmelidir.
