Bayram namazı için toplanan kalabalığı izlerken, aslında büyük bir ibret vesilesiyle karşı karşıya olduğumuzu fark etmeliyiz. Bu manzara, insanların kabirlerinden kalkıp mahşer yerine akın akın gidişini hatırlatmalı bize. Bu düşünceyi destekleyen bir rivayette, Mu’az bin Cebel (r.a.), Resûlullâh (s.a.v.)'e Nebe Sûresi’nin on sekizinci Âyet-i Kerîme’sini sorar: “Sûrun üfürüldüğü gün akın akın gelirsiniz”. Resûlullâh (s.a.v.), bu soruya gözleri yaşararak, “Yâ Mu’az! Büyük bir işten sordun” diye cevap verir.

Kıyamet günü, Resûlullâh (s.a.v.)’in ümmetinden on sınıfın diğer müminlerden ayrı olarak haşr edileceği bildirilmiştir. Bu sınıflar ve halleri şöyledir:

  • Domuz şeklinde haşr edileceklerdir: Bunlar haram yiyenlerdir.
  • Maymun şeklinde haşr olunacaklardır: Bunlar laf taşıyanlardır (nemmamlardır).
  • Yüzüstü haşredileceklerdir: Bunlar faiz ehlidir.
  • Kör olarak dolaşırlar: Bunlar hükme aldırmayanlardır.
  • Deliler gibi sağır ve dilsiz haşr olunacaklardır: Bunlar amellerini beğenenlerdir.
  • Dillerini sakız gibi çiğneyeceklerdir, ağızlarından irin akacaktır: Bunlar sözleri ile işleri birbirini tutmayan alimler ve hikayecilerdir.
  • Eller ve ayaklar bağlı olacaktır: Bunlar komşularına eziyet verenlerdir.
  • Ateşten dallara asılı olacaklardır: Bunlar şehvetlerine uyup mallarından Allah’ın hakkı olan zekatı vermeyenlerdir.
  • Katrandan elbiseler içinde yüzeceklerdir: Bunlar kibir ve ucub edenler, böbürlenenlerdir.
  • Leşten daha fena kokanlar: Bunlar da zina yapanlardır.


Bayram namazında saf saf dururken, bu sahne bizlere, Allah’ın huzurunda mahşer yerinde saf bağlamayı ve bu durumu tefekkür ederek ibret almayı hatırlatmalıdır. Namaz sonrası eve dönerken, amelimizin Allah katında kabul edilip edilmediğini düşünmeliyiz. Bu düşünce, bizlere amellerimizin önemini ve her anımızda Allah’ın rızasını gözetmemiz gerektiğini bir kez daha hatırlatır.

Bayram, yalnızca sevinç ve coşku değil, aynı zamanda derin bir tefekkür ve kendini muhasebe zamanıdır. Her bir bayram namazı, bize mahşer yerindeki büyük toplanmayı ve hesap gününü hatırlatmalı, bu dünya hayatındaki her adımımızı daha bilinçli atmamıza vesile olmalıdır. Rabbim, bizleri o büyük gün için hazırlıklı olan kullarından eylesin.